Znaczenie prawa ochronnego na znak towarowy w walce z podróbkami

Prawo własności przemysłowej to gałąź prawa, która chroni dobra niematerialne, takie jak wynalazki, znaki towarowe, czy wzory przemysłowe. Dzięki patentom, prawom ochronnym na znaki towarowe, czy prawom z rejestracji wzorów przemysłowych, przedsiębiorcy mogą cieszyć się wyłącznością na używanie swojej własności intelektualnej i czerpać z niej korzyści finansowe. 

W dzisiejszych czasach mamy do czynienia z rosnącym dostępem do różnorodnych produktów oraz coraz większą konkurencją na rynku. Niezwykle istotne jest więc dbanie o ochronę wyróżniających markę oznaczeń. 

Powszechnym problemem współczesnego handlu są podróbki, czyli imitacje, nieautoryzowane kopie produktów, oznaczane logo znanych i wartościowych marek, które mają uchodzić za oryginał. Stanowią one poważne zagrożenie dla przedsiębiorstw oraz konsumentów. Dla przedsiębiorców bowiem handel podróbkami jest przyczyną znaczących strat finansowych, a także utraty renomy. Konsumentów natomiast naraża na ryzyko omyłkowego zakupu produktów o niższej jakości.

W tym kontekście prawo ochronne na znak towarowy odgrywa kluczową rolę, stanowiąc wartościowe narzędzie w walce z podrabianiem produktów.

Jak przedsiębiorcy mogą chronić swoje produkty przy pomocy znaków towarowych?

Znakiem towarowym jest każde oznaczenie, jeżeli nadaje się do odróżniania towarów (lub usług) jednego przedsiębiorstwa od towarów (lub usług) innego przedsiębiorstwa. Katalog form przedstawieniowych znaków jest otwarty. Do przykładowych rodzajów znaków towarowych należą: 

– znak słowny, 

– znak słowno-graficzny, 

– znak graficzny, 

– znak przestrzenny, 

– znak dźwiękowy. 

Przedsiębiorca posiadający prawo ochronne na znak towarowy w przypadku naruszenia tego prawa przez wprowadzenie na rynek produktów oznaczonych takim samym lub podobnym znakiem może podjąć działania prawne w celu ochrony swojej marki. 

W celu uzyskania ochrony znaku towarowego na terytorium Polski należy dokonać zgłoszenia w Urzędzie Patentowym Rzeczpospolitej Polskiej, samodzielnie lub korzystając z pomocy pełnomocnika (np. radcy prawnego, adwokata). Prawo ochronne udzielone przez taki urząd jest skuteczne jedynie na obszarze państwa polskiego. Chcąc uzyskać ochronę, w wielu państwach można dokonać zgłoszenia bezpośrednio do właściwych urzędów tych państw lub skorzystać z procedur międzynarodowych albo regionalnych. Aby przedsiębiorca miał pełną możliwość prawnego przeciwdziałania praktykom innych przedsiębiorców za granicą, powinien podjąć decyzję o rozszerzeniu ochrony swojego rozwiązania poza granice Rzeczypospolitej Polskiej.

Chcąc uzyskać ochronę na obszarze wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej, należy dokonać zgłoszenia w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO). Znaki towarowe mogą zostać zgłoszone również do ochrony międzynarodowej w ramach Porozumienia Madryckiego lub Protokołu do tego Porozumienia w Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO).  

Problem nadal aktualny 

W ciągu ostatnich kilku miesięcy polskie media donosiły o wielu udanych akcjach policji, które zaowocowały zatrzymaniem osób handlujących podrobionymi produktami. 

Walkę z podrobionymi produktami umożliwia ustawa Prawo własności przemysłowej (dalej „PWP”). Zgodnie z art. 305 tej ustawy: 

1. Kto, w celu wprowadzenia do obrotu, oznacza towary podrobionym znakiem towarowym, w tym podrobionym znakiem towarowym Unii Europejskiej, zarejestrowanym znakiem towarowym lub znakiem towarowym Unii Europejskiej, którego nie ma prawa używać lub dokonuje obrotu towarami oznaczonymi takimi znakami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca przestępstwa określonego w ust. 1 podlega grzywnie.
3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo dopuszcza się tego przestępstwa w stosunku do towaru o znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.

Parę miesięcy temu w Jaworznie zakończyło się śledztwo dotyczące sprzedaży akcesoriów do telefonów oznaczonych podrobionymi znakami towarowymi znanych marek. Policja przejęła ponad 700 sztuk podrobionych produktów o wartości blisko 60 tysięcy złotych, a łączne straty producentów szacowane są na około ćwierć miliona złotych. Śledztwo wykazało, że oskarżony prowadził nielegalny handel przynajmniej od lutego do października 2023 roku, czerpiąc z tego stałe dochody. 

Kolejna historia miała miejsce w Tychach. Policjanci, specjalizujący się w przestępczości gospodarczej, zabezpieczyli ogromną ilość podrabianej odzieży, galanterii i perfum oznaczonych podrobionymi znakami towarowymi znanych marek. W wynajmowanym przez podejrzanego mężczyznę garażu odkryto ponad 4700 sztuk odzieży i galanterii oraz przeszło 3000 perfum, które w wersji oryginalnej byłyby warte ponad 4 miliony złotych. 

Za dokonane czyny obydwu oskarżonym, zgodnie z art. 305 ust. 1 i 3 PWP, grozi do 5 lat pozbawienia wolności.

Dodatkowo zgodnie z art.  296 ust. 1 PWP osoba, której prawo ochronne na znak towarowy zostało naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła to prawo, zaniechania naruszania, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a w razie zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody.

Z kolej zgodnie z ust. 2 tego przepisu „Uprawniony z prawa ochronnego na znak towarowy, na który udzielono prawa ochronnego z wcześniejszym pierwszeństwem, może zakazać innej osobie bezprawnego używania w obrocie gospodarczym znaku identycznego:

1) ze znakiem towarowym, na który udzielono prawa ochronnego z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz tego uprawnionego w odniesieniu do identycznych towarów;

2) lub podobnego do znaku towarowego, na który udzielono prawa ochronnego z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz tego uprawnionego w odniesieniu do towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem towarowym, na który udzielono prawa ochronnego z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz tego uprawnionego;

3) lub podobnego do renomowanego znaku towarowego, na który udzielono prawa ochronnego z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz tego uprawnionego w odniesieniu do jakichkolwiek towarów, jeżeli używanie tego znaku bez uzasadnionej przyczyny przynosi nienależną korzyść lub jest szkodliwe dla odróżniającego charakteru lub renomy znaku wcześniejszego.”

Jak rozpoznać podróbkę?

Aby uchronić się przed zakupem podrobionego produktu, przede wszystkim, warto zwrócić uwagę na cenę – jeśli jest podejrzanie niska, to pierwszy sygnał alarmowy. Kolejnym elementem jest logo – w podróbkach bywa ono niedbale wykonane, umieszczone w niewłaściwym miejscu, a emblematy są często zrobione z tanich materiałów. Warto też spojrzeć na opakowanie – brak oryginalnego pudełka i zastąpienie go np. workami bez sygnatury powinno budzić podejrzenia. Wątpliwości powinno wywołać również miejsce zakupu – podróbki często sprzedawane są na bazarach, w sklepach „spod lady” lub przez Internet, gdzie łatwiej ukryć prawdziwe pochodzenie produktów. 

Podsumowanie

Podrabianie produktów i ich sprzedaż stanowi zagrożenie nie tylko dla uprawnionych z tytułu praw własności intelektualnej, ale również dla konsumentów. Wraz z rozwojem handlu, problem podrabiania towarów staje się coraz bardziej powszechny. Zjawisko to dotyczy nie tylko luksusowych artykułów, lecz również codziennych produktów, takich jak kosmetyki czy zabawki.

Rejestracja znaku towarowego w połączeniu z edukacją konsumencką, pozwala na skuteczne przeciwdziałanie naruszeniom prawa.