Praca zdalna poza granicami Polski a obowiązek podatkowy w CIT

Wraz z wprowadzeniem na stałe do polskiego porządku prawnego instytucji pracy zdalnej, wzrasta również zainteresowanie pracowników świadczeniem pracy w formie zdalnej spoza granic Polski. Jest to ciekawe rozwiązanie, które łączy w sobie możliwość eksploracji przez pracownika nowych krajów z jednoczesnym zachowaniem stałości zatrudnienia.

Konsekwencje, z którymi należy się liczyć

Jednak pracodawcy, którzy zezwolą swoim pracownikom na pracę poza granicami Polski, mogą spotkać się z konsekwencjami swojej decyzji na gruncie podatkowym.

Zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt 1) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2805) – dalej: ustawa o CIT, za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników (…) uważa się w szczególności dochody (przychody) z wszelkiego rodzaju działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym poprzez położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład.

Z kolei stosownie do art. 4a pkt 11) ustawy  CIT, zagraniczny zakład oznacza:

1. stałą placówkę, poprzez którą podmiot mający siedzibę lub zarząd na terytorium jednego państwa wykonuje całkowicie lub częściowo działalność na terytorium innego państwa, a w szczególności oddział, przedstawicielstwo, biuro, fabrykę, warsztat albo miejsce wydobywania bogactw naturalnych,
2. plac budowy, budowę, montaż lub instalację, prowadzone na terytorium jednego państwa przez podmiot mający siedzibę lub zarząd na terytorium innego państwa,
3. osobę, która w imieniu i na rzecz podmiotu mającego siedzibę lub zarząd na terytorium jednego państwa działa na terytorium innego państwa, jeżeli osoba ta ma pełnomocnictwo do zawierania w jego imieniu umów i pełnomocnictwo to faktycznie wykonuje — chyba że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, stanowi inaczej.

Powyżej przywołane zostały definicje polskiej ustawy o CIT, które dodatkowo mogą być zmienione w zakresie definicji zagranicznego zakładu przez stosowne, dwustronne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Definicje te w umowach są jednak zbliżone do polskiej definicji ustawowej.

Co to oznacza dla przedsiębiorstwa?

W większości przypadków zagraniczny zakład definiowany jest, jako stała placówka, przez którą całkowicie lub częściowo prowadzona jest działalność przedsiębiorstwa, a także miejsce produkcyjne, miejsce zarządu, filię, biuro, zakład fabryczny, warsztat i kopalnię, źródło ropy naftowej lub gazu, kamieniołom albo inne miejsce wydobywania zasobów naturalnych. Przy czym przedsiębiorca nie musi mieć tytułu prawnego do placówki.

Tym samym wykonywanie przez pracownika pracy w formie zdalnej poza granicami Polski, szczególnie, jeśli pracownik korzysta ze służbowego laptopa oraz zostały mu zapewnione inne narzędzia (np. biurko, fotel) może powodować powstanie zakładu zagranicznego w innym kraju dla polskiego przedsiębiorcy, a co za tym idzie – obowiązek opodatkowania w tym kraju przychodów uzyskiwanych przez ten zakład. Analogicznie zagraniczni pracodawcy, którzy zdalnie zatrudniają pracowników w Polsce mogą być zobowiązani do opodatkowania przychodów w Polsce.

Dodatkowo warto wspomnieć, że również dla polskiego pracownika, który na stałe pracuje zdalnie za granicą, może mieć to wpływ na opodatkowanie jego przychodów na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Każdy pracodawca podejmując więc decyzję o zezwoleniu pracownikowi na świadczenie na swoją rzecz pracy zdalnie z innego kraju, niż Polska, powinien drobiazgowo ocenić, czy nie spowoduje to dla niego obowiązku odprowadzania podatku w innym państwie.